Ödemiş Tekstil Belgeseli'ne tam not

Türkiye’de halk ortaklığının ilk örneği olarak Ödemişlilerin katkılarıyla kurulan Ödemiş Tekstil’in umutla başlayıp hüsranla sona eren hazin öyküsünü anlatan belgesel ilgi ve beğeniyle izlendi.

Önceki dönem Ödemiş Belediye Başkanı Bekir Keskin’in “Ödemiş’te Bir Tekstil Fabrikası Vardı” adlı kitabından yola çıkılarak hazırlanan “Türkiye’nin ilk çok ortaklı halk şirketi Ödemiş Tekstil” adlı belgeselin galası geçtiğimiz Cuma akşamı yapıldı.

KAYMAKAM DOĞAN’IN OĞLU KATILDI

Gala gecesine Ödemiş Tekstil’in kuruluşu aşamasında büyük katkıları olan ancak bir trafik kazası sonucu hayatını kaybeden dönemin Ödemiş Kaymakamı Yusuf Doğan’ın oğlu Cumhur Doğan da katıldı. Doğan zaman zaman duygusal anlar yaşadı.

Senaristliğini ve yönetmenliğini emekli öğretmen Osman Berber’in, kurgu yönetmenliğini ise BES Medya sahibi Muhammed Ak’ın üstlendiği belgeselin galasında açılış konuşmasını bir zaman Ödemiş Tekstil’de çalışmış olan Ayşegül Kalaycı Ziyan, işçi önlüğüyle yaptı.

“Ödemiş’te Bir Tekstil Fabrikası Vardı” adlı kitabı kaleme alan önceki dönem Belediye Başkanı Bekir Keskin de galada yaptığı konuşmada, “Yerel gazetelerde zaman zaman haftalık makaleler yazıyorum. Ödemiş Tekstil’e sıra geldiğinde, bir buçuk iki sayfaya sığmadı. Konu daha da uzadı beş altı sayfayı buldu. Ama içinde eksik kalan bilgiler vardı ben konuyu biraz daha ileriye götürüp, derli toplu bir inceleme yapmak istedim. Ama bir baktım elimdeki belgeler ulaştığımız belgeler ve sevgili tekstil fabrikasında çalışan emekçi arkadaşlarımızın anıları fotoğrafları ellerindeki belgelerle olay bir kitap boyutuna geldi. Bu kitabı yazmak boynumun borcu haline geldi.

“KİTABIN GELİRİ ÖDEMİŞ EĞİTİM VAKFI’NA”

Ödemiş Tekstil işçileri kitabın basımını üstlendiler. Bende bu kitabın gelirini Ödemiş Eğitim Vakfına bağışladım. Bütün bunlar olup biterken Ödemiş’in belgeselcisi Osman berber bunu bir belgeselle tarihe bırakalım dedi. Bir daha Ödemiş Tekstil gibi bir fabrika kurulabilir mi bunu bilemiyorum. Bu çaba ile başlayan Ödemiş Tekstil Belgeseli son derece profesyonel bir belgesel haline geldi. Bunda Muhammed Ak’ın kameraman olarak da Hüseyin Cingöz’ün büyük katkıları var. Bu fabrikanın önemi sadece Ödemiş’te bir fabrika olması değildi.

1970’li yıllarda özel sektör ile kamu sektörü arasında bir başka sektörün olabileceğini ispatlayan Ödemişliler ilk önce 500-600 olarak ama daha sonra 3000-5000 ortağa çıkarak tüm Türkiye’de emsali görülmeyen ve örnek olan bir işletme açtılar. Bu Fabrika, Ödemiş’te gerek ilçe ekonomisine gerek ülke ekonomisine katkı sağladı.

“LİBERAL EKONOMİNİN KURALLARINA BOYUN EĞMEK ZORUNDA KALDI”

Daha sonra, kapitalizmin liberal ekonominin kurallarına boyun eğmek zorunda kaldı ve 50 defa el değiştirdikten sonra, fabrikamız kapandı. Ama hala daha hafızalarımızda Ödemiş Tekstil’in tadı ve Türkiye ekonomisine katkıları anılarımızda tazeliğini koruyor. Bu fabrikanın kapanmış olması Ödemişlilerin ve Ödemiş’in şevkini kırmamalı Ödemişliler orada gösterdiği birliği yeni yatırımlarda göstermelidir. Zaten bizim amacımız da buydu. Hiçbir zaman hayal kırıklığı yaşamayalım. Eğer buna benzer yatırımlara gerek belgesel gerek kitap katkı sağlayacaksa biz görevimizi yerine getirmiş olacağız” dedi.

Tekstil işçilerinin de döneme dair anılarını paylaştığı belgeselin ilk gösteriminin yapılmasının ardından belgesele katkıda bulunanlara teşekkür belgeleri verildi. Salonda bulunan Ödemiş Tekstil işçileri de sahneye davet edildi.

DOĞAN, AİLE ARŞİVİNİ BEKİR KESKİN’E TESLİM ETTİ

Ödemiş Tekstil için gittiği görüşmeden dönerken Tire yakınlarında yaşanan trafik kazasında hayatını kaybeden dönemin Ödemiş Kaymakamı Yusuf Ziya Doğan’ın oğlu Cumhur Doğan da burada yaptığı konuşmada, “Ödemiş Doğan ailesi için çok önemli, kendi aramızdaki her konuşmamızda hala burada yaşıyor gibi sohbet ediyoruz. Ödemiş ailemiz açısından büyük önem taşıyor. Aile arşivinden dokümanları getirerek Bekir Keskin’e teslim ettim. İçerisinde Ödemiş’e ait çok önemli fotoğraflar var. Umarım bu fotoğraflar Ödemiş Yıldız Kent Arşiv ve Müzesinde saklanır. Bizde bunların saklanmasından büyük mutluluk duyarız. Tüm Ödemiş halkına Doğan ailesi olarak sevgi ve saygılarımızı bildiriyoruz” diye konuştu.

BİNBİR UMUTLA BAŞLAYIP HAZİN BİTEN ÖYKÜ

1972 yılında Ödemiş, Kiraz, Beydağ, Tire halkının 500 ortakla kurduğu fabrika o dönemde bölgenin ekonomik açıdan umudu oldu. Ödemiş Tekstil Fabrikasının ürettiği iplik ve kumaşlar kısa zamanda ünlü firmaların dikkatini çekti.

500 sendikalı işçinin çalıştığı fabrika yönetim hataları nedeniyle ekonomik sıkıntılar yaşadı. Fabrikada çalışan işçilerin maaşları ödenemez hale geldi. Bunun üzerine Fabrika önce Malezyalı bir şirkete ardından da özeleştirme kraliçesi olarak isim yapan Ayşe Balcı’ya satıldı. Bu satışlarda fabrikanın ekonomik durumunu düzeltemeyince 10 Mart 1994 kepenk kapatmak zorunda kaldı. Bu durum Ödemiş ekonomisine büyük darbe vurdu.

Fabrikanın kurulmasında köy köy dolaşarak ortak temin eden dönemin Kaymakamı Yusuf Doğan tekstil fabrikası ile ilgili olarak İzmir’den görüşmeden dönerken bir trafik kazası sonucu hayatını kaybetmişti.

Arzu Keçeci